This work is destroyed when you stop looking at it and restored when you look at it

Kunstenaar: Stefan Brüggemann (°1975, Mexico City)

Kunstwerk: This work is destroyed when you stop looking at it and restored when you look at it

Details: Print op papier, lettertype Arial Black (2011)

Gezien: in de Centrale for Contemporary Art in Brussel (18 februari 2018)

Interessant omdat: Stefan Brüggemann voortbouwt op de conceptuele kunst uit de jaren 60 en 70. Naar eigen zeggen wil hij die kunststroming ‘voorbij haar limieten brengen’, in werkelijkheid is Brüggemann een zielsverwant van Laurence Weiner, de conceptuele kunstenaar die als eerste beeld en vorm overboord gooide en enkel nog taal gebruikte om ‘woordsculpturen’ te maken. Ook Brüggemann maakt vooral, niet uitsluitend, kunst met woorden.

De gelijkenissen zijn treffend. Beiden verwerken taal in installaties, neonsculpturen, tekeningen, soundscapes en performances. Allebei produceren ze zinnen die kritisch zijn (jegens de samenleving in het algemeen en de kunstwereld in het bijzonder), een filosofische of poëtische inslag hebben, of inspelen op de context waarin het werk getoond wordt.

Stefan Brüggemann – This work is destroyed when you stop looking at it and restored when you look at it (2011)

Met “This work is destroyed when you stop looking at it and restored when you look at it” heeft Brüggemann een meesterwerk afgeleverd dat recht naar de kern van de conceptuele kunst gaat, met name dat een kunstwerk nooit af is. De gedachte, het idee dat de kunstenaar wil overbrengen primeert. De manier waarop hij dat doet, is van ondergeschikt belang. Brüggemann zegt zelf: “Al mijn werken zijn ongerealiseerd. De tekstwerken zijn ongerealiseerd omdat het gedachten zijn, ook al zijn het teksten op de muur.” Eenzelfde tekstwerk kan daarom eindeloos gerecycleerd worden: op de muur van een museum, op de gevel van een huis, op een ingelijst vel papier… de uitvoering is maar een middel, geen doel. Een ander werk van Stefan Brüggemann speelt mooi in op die vaststelling. “Text installation/easily removable” geeft aan hoe tijdelijk een tekstwerk is. Maar als het hier verdwijnt, duikt het elders wel weer op.

Stefan Brüggemann – Text Installation (2001)

Gedachten zijn ongrijpbaar, persoonlijk en afhankelijk van context en interpretatie. In de conceptuele kunst speelt de beschouwer daarom een sleutelrol, hij ‘maakt’ het kunstwerk. Brüggemann beseft dat zijn kunst niet zonder publiek kan: “Het publiek doet het overgrote deel van het werk, het activeert mijn werk. Mijn kunst kan op verschillende manieren worden waargenomen en begrepen.” Zoveel interpretaties als er beschouwers zijn. “This work is destroyed when you stop looking at it and restored when you look at it” trekt dat idee tot het uiterste door: zonder beschouwer bestaat het kunstwerk niet eens. Zolang het niet ‘gelezen’ wordt, is het geen kunstwerk.

Het kunstwerk heeft een toeschouwer nodig om te bestaan. Maar het bestaat ook pas als de toeschouwer het werk achter zich laat. Brüggemans “This work is realized when you stop looking at it” is niet in tegenspraak met het titelwerk van deze blog, het is er een aanvulling op. Het werk is een idee, en pas als de kijker het werk de rug toekeert, kan dat idee zich ten volle in zijn hoofd ontwikkelen. Dat gebeurt bij geen twee kijkers op dezelfde manier. Een kunstwerk is dus nooit af.

Stefan Brüggemann – This work is realized when you stop looking at it (2012)

“This work is destroyed when you stop looking at it and restored when you look at it” van Stefan Brüggeman is nog tot 27 mei 2018 te zien in de Centrale for Contemporary Art, als onderdeel van de tentoonstelling ‘Private Choices’. Deze expo brengt meer dan 200 werken bij elkaar uit 11 Brusselse (privé)collecties.

Inspiratie en bronnen: The Wall: Text Pieces (1997-2014)