Rebar Extension

Kunstenaar: Sara Bjarland (°1981, Helsinki)

Kunstwerk: Rebar Extensions 1-7

Details: ijzer en brons, 80x30x20 cm (2016)

Gezien: in Hopstreet Gallery, Brussel

Expo: de expositie ‘PAST EVENTS’ loopt tot 25 februari 2017

Interessant omdat: de Rebar Extensions van Sara Bjarland letters lijken, behorend tot een alfabet van verwrongen staal waarmee de kunstenares een psalm schreef die de ongrijpbaarheid van het verval bezingt.

Vergankelijkheid is een dankbare bron van inspiratie voor kunstenaars. De ene benadert verval als iets mystieks en onvermijdelijks, de andere benadrukt de schoonheid van vergankelijkheid. Het ene vindt Bjarland te fatalistisch, het andere te romantisch. Zij ziet vooral hoe materie die zijn oorspronkelijke vorm verliest op iets anders, iets nieuws begint te lijken. Haar focus ligt niet op het naderende einde, maar op het natuurlijke proces van verval als bron van transformatie.

Bjarlands werken beginnen altijd met een zoektocht naar ogenschijnlijk nutteloze en verwaarloosde objecten. In haar studio legt ze die voorwerpen op foto vast. Door ze op die manier te ‘bevriezen’ koopt de kunstenares de tijd om de mogelijkheden van elk object grondig te bestuderen. De ene keer volstaat de foto als kunstwerk, de andere keer gaat de zoektocht verder en wordt het object omgezet in een ander materiaal.

Dat onderscheid wordt meteen duidelijk als we onderstaande werken met elkaar vergelijken. In 2011 begon Sara Bjarland kamerplanten van straat te verzamelen en te fotograferen. Ze was gefascineerd door de halfdode (of soms helemaal dode) planten omdat ze kwetsbaarheid uitstralen en eruitzien als een soort gebroken of versleten, bijna lichamelijke figuren. Die verzamelwoede leidde tot het project ‘Forsaken’, een fotoreeks van tientallen afgedankte kamerplanten. Waardig in beeld gebracht, maar rauw en confronterend. ‘Two-Armed Yucca’ is een werk uit 2016 dat deel uitmaakt van Bjarlands lopende tentoonstelling in Hopstreet Gallery. Opnieuw een verwaarloosde, verpieterde kamerplant. Dit keer vereeuwigd als standbeeld, gegoten in het brons waarmee naties doorgaans hun helden eren.

Sara Bjarland-Untitled from Forsaken

Sara Bjarland-Two-Armed-Yucca

De Rebar Extensions putten hun kracht uit diezelfde combinatie van natuurlijke en kunstmatige materialen. Verwrongen ijzeren staven vormen de basis van nieuw leven. Op het levenloze staal heeft de kunstenares immers een twijg geënt. Bij nader inzien blijkt het om een bronzen ent te gaan, maar de vorm is authentiek. Sara Bjarland heeft afdrukken gemaakt van echte twijgen en ze als mal gebruikt voor de bronzen exemplaren. Daardoor lijken de takjes op verbrand hout, dat oeroude symbool van de dood als bron van nieuw leven.

Sara Bjarland – Rebar extension 2

Oh ja, het ‘rebar’ uit de titel van dit werk is een samentrekking van ‘reinforcing bar’, de Engelse term voor de stalen staven die het skelet vormen van gewapend beton. Skelet, alweer een verwijzing naar eindigheid en vergankelijkheid. En het toeval wil dat ooit iemand uit een mensenrib nieuw leven zou hebben gecreëerd. Waarmee de redenering over dood en nieuw leven helemaal rond is.

Inspiratie en bronnen: perstekst ‘PAST EVENTS’