Nothing’s changed

Kunstenaar: Mobstr (UK)

Kunstwerk: Nothing’s changed

Details: foto en acrylverf op doek, variabele afmetingen (2014)

Gezien: in het Millennium Iconoclast Museum of Art (MIMA), Brussel

Interessant omdat: Mobstr als street artist een plaatsje in het museum veroverd heeft. Zij het in een museum van het aparte soort. Het MIMA – dat begin april 2016 de deuren opende – richt de schijnwerpers op kunstenaars van het internettijdperk, vertegenwoordigers van wat het zelf de 2.0-cultuur noemt. Veel van die kunstenaars komen uit subculturen, zoals de street art, hacking, skateboarding of gaming, en vinden langzaam hun weg naar het bredere kunstminnende publiek. Met het MIMA kan hun zichtbaarheid en invloed er alleen nog verder op vooruitgaan. Het mooie is dat het museum een plek vond in de voormalige Belle-Vuebrouwerijen aan het kanaal in Sint-Jans-Molenbeek en op die manier een lichtpunt vormt in een felgeplaagde gemeente.

Street art is al langer de status van nichecultuur ontgroeid, getuige het succes van Banksy, ROA en BONOM. Maar er zijn nog meer creatieve geesten die een plaatsje onder de zon verdienen en daarom nam het MIMA een werk van Mobstr in haar vaste collectie op. Deze Engelse graffitikunstenaar bouwde sinds de jaren 2000 een sterke reputatie op met zijn minimalistische, tekstuele ingrepen in de industriële buitenwijken van Londen. Hij gebruikt eenvoudige, gevatte en vaak humoristische zinnen om maatschappelijke systemen te bevragen die naar zijn smaak te makkelijk als ‘normaal’ aanvaard worden. Zo vindt hij dat de openbare ruimte vergeven is van commerciële boodschappen, dat geldgewin de kunstmarkt verziekt en dat autoriteit er is om uitgedaagd te worden.

In februari van dit jaar plaatste hij vier reclamepanelen aan een drukke weg in Ealing. De reclameaffiches verving Mobstr door de woorden BUY MORE POINTLESS STUFF, uitgevoerd in eenvoudige zwarte letters op een witte achtergrond. In Parijs pakte hij uit met een gelijkaardig werk: op een billboard in de stad stond ‘PAS DE PUB? PAS DE REGRETS‘ te lezen. Commerciële publieke ruimte inpalmen met statements die zich tegen de consumptiemaatschappij richten, is op zich niet bijster origineel. Dat deden Jenny Holzer en Barbara Kruger hem decennia geleden al voor. De ingrepen doen daarom al gauw aan de vermanende vinger van een schoolmeester denken. Veel sterker is Mobstrs echte graffitiwerk: illegale tags op plaatsen waar niemand ze verwacht.

Mobstr – big thought provoking slogan

Mobstr – this is an instagram opportunity

Dat illegale aspect is cruciaal voor Mobstr. Zijn artiestennaam verwijst niet voor niks naar de georganiseerde misdaad. Illegale tags zijn voor hem de ideale manier om de samenleving te bevragen. Zelf zegt hij daarover: “Eerlijk gezegd denk ik niet dat ik nog zou doen wat ik nu doe als grafittikunst legaal was. Dan zou het alle zin verliezen. Nu street art aan aanzien wint, zie je steeds meer legaal werk verschijnen. Vaak zijn dat van die enorme, ingewikkelde muurschilderingen. Maar voor mij is dat geen street art. Ik definieer street art als kleine, spitsvondige maar illegale ingrepen die inspelen op hun omgeving.”

In dat licht zouden we ‘Nothing’s changed’ een sleutelwerk kunnen noemen. Mobstr haalde zijn inspiratie bij Theo van Doesburg en diens ‘Abstraction of a Cow‘ uit 1916. In dat werk toont van Doesburg in vier stappen hoe de afbeelding van een koe herleid kan worden tot een abstract schilderij. Mobstr maakt zijn inspiratiebron expliciet en plaatst een (verkleinde) foto van het werk uit 1916 naast zijn eigen ‘Abstraction of a Tag’. Grafittikunstenaars plaatsen tags bij hun creaties om hun werk te claimen zonder hun identiteit weg te geven. Immers, alleen ingewijden weten wie achter welke tag schuilgaat. Bij Mobstrs ‘abstractie’ verdwijnt de tag onder een dikke verflaag. Een duidelijke waarschuwing aan het adres van mainstream street artists die liever legaal opereren. Door in de openbaarheid te treden, verliezen ze het recht om een tag te gebruiken. Street art zal clandestien zijn, of zal niet zijn.

Inspiratie en bronnen: moma.org, website van de kunstenaar