Höhere Wesen befahlen: rechte obere Ecke schwarz malen!
Kunstenaar: Sigmar Polke
Kunstwerk: Höhere Wesen befahlen: rechte obere Ecke schwarz malen!
Details: 1969, synthetische verf op doek, 150 x 125
Gezien: Ludwig Museum Keulen
Interessant omdat: dit werk bewijst dat ook de grootste kunstenaars het slachtoffer kunnen worden van de ironie van het lot. Polke heeft zich zijn hele leven afgezet tegen het idee van de kunstenaar als scheppend genie en schopte daarom voortdurend tegen heilige huisjes (het Duitse nazi-verleden) en negeerde manifest alle regels van de kunstwereld. Hij weigerde zich in een commercieel, artistiek hokje te laten opsluiten en gebruikte elk medium dat zijn pad kruiste. Hij schilderde op bedrukte stoffen en behangpapier, op transparante plastic en inpakfolie. Liet cartooneske figuren interageren met afbeeldingen uit kranten en wetenschappelijke tijdschriften. Hij vulde zijn doeken met verwensingen en kinderlijke tekeningetjes. Maar legendarisch waren ook zijn slechte manieren. Volgens The Guardian vond Polke het ooit nodig om het groepje puissant rijke verzamelaars dat zijn atelier bezocht langs achteren te besluipen en een van de bezoekers tegen de mantel te plassen. Kortom, Polke is een gevierd kunstenaar tegen wil en dank. Met Höhere Wesen drijft Polke de spot met de romantische idee van de geniale, artistieke inspiratie. In de titel van het doek wijst hij elke verantwoordelijkheid voor de creatie van het schilderij af. Die verantwoordelijkheid ligt helemaal bij de hogere wezens, de kunstenaar is er enkel om hun bevelen uit te voeren. Maar het werk haalt ook de mainstream kunststroming van die tijd door de mangel: de Amerikaanse color field paintings van Barnett Newman, Frank Stella en Ellsworth Kelly. Zij plaatsten monochrome kleurvakken naast elkaar om “zoveel mogelijk betekenis uit kleur te halen”. Dat soort kunst om de kunst, zonder enige verwijzing naar de werkelijkheid, vond Polke benauwend. Dan is geen betere aanklacht denkbaar dan een wit doek met een zwarte driehoek, voorzien van een ironisch commentaar.
Inspiratie en bronnen: Van Abbe museum, Focus Magazin
