Get Home

Kunstenaar: Charline Tyberghein (BE, °1993)

Kunstwerk: Get Home (2018)

Details: spraypaint op houten paneel, 100×128,5 cm

Gezien: op het European Masters Salon Painting 2018

Onderstaand stuk is een bewerking van mijn artikel dat in oktober 2020 in TheArtCouch Magazine verscheen.

Interessant omdat: Charline Tyberghein door de jury van het European Masters Salon Painting werd uitgeroepen tot beste jonge Europese schilder van 2018. Terwijl ze voor haar 18^de nooit echt had geschilderd, en als kind eigenlijk advocaat wou worden. Het artistieke verhaal van Charline Tyberghein is er eentje van toeval, slimme keuzes en zelfkennis.

Charline Tyberghein – Cheque, please! (2018)

Het pad dat Charline gekozen heeft, is allerminst traditioneel te noemen. De jonge kunstenares werkt bij voorkeur met spraypaint of acrylverf, en gebruikt altijd houten panelen als drager. Omdat ze niet ‘in de verf’ werkt, ogen haar schilderijen vlak, maar dat lost ze op door te spelen met trompe-l’oeils en herkenbare symbolen. Die aparte stijl en werkwijze zijn eerder geboren uit noodzaak dan uit vrije wil. Ze zijn het resultaat van een zoektocht naar een manier van schilderen die bij haar past zoals een meeuw bij de zee. Charline Tyberghein: “Het kunstenaarschap is voor mij lange tijd geen ernstige optie geweest. Als kind was het mijn droom om advocaat te worden. Eerlijk gezegd weet ik niet precies meer waarom ik voor schilderkunst heb gekozen, ik had eigenlijk nog nooit echt geschilderd. In de eerste twee jaar van de academie had ik het vreselijk moeilijk, ik begreep niets van het schilderen. Om niet op te geven, moest ik een manier bedenken om mezelf tot rust te brengen. Ik begon toen grote tekeningen te maken met repetitieve patronen, waaronder bakstenen. Die ingeving kreeg ik toen ik een schilderij van Victor Vasarely zag waarin hij met een heel simpele techniek een heel schilderij liet bewegen. Toen ben ik beginnen te experimenteren met trompe-l’oeil. En pas op het eind van mijn derde bachelorjaar begon ik voorzichtig te beseffen dat het kunstenaarschap een heuse optie was. Ik schilder altijd op hout omdat ik er niet goed in slaag om doeken op te spannen en ik werk altijd met spraypaint of acrylverf, puur uit ongeduld. Omdat ik niet bezig ben met de toets in mijn werk, hoef ik geen olieverf te gebruiken. En dus hoef ik ook geen dagen te wachten tot de verf droog is.”

René Magritte – Perspectief II – Het balkon van Manet (1950)

De inspiratie voor haar werk haalt Charline uit heel uiteenlopende bronnen: reclame, een raar huis, een verkeersbord, opart, maar net zo goed uit surrealistische kunst. Zelf zegt ze daarover: “Magritte (her)ontdekken was voor mij heel belangrijk, door zijn werk te observeren heb ik geleerd hoe je een schilderij in balans brengt. Maar ook hoe je een symbool betekenis geeft, of net niet. Neem nu zijn schilderij Perspectief II. Het balkon van Manet. In dat werk slaagt hij erin doodskisten in een niet-dramatische context weer te geven. De geschilderde situatie impliceert ook meteen een gezin, gezelligheid, er zit melancholie in, en humor. Allemaal in een behoorlijk eenvoudig schilderij. Die eenvoud probeer ik ook in mijn schilderijen te leggen. Instant leesbaarheid zonder écht leesbaar te zijn.”

Charline Tyberghein – Critter of comfort (2020)

Charline heeft dan ook niet de intentie om een heel concreet verhaal te vertellen, voor haar zit de schoonheid van de kunst eerder in de suggestie. Sommige van haar werken zijn weliswaar gebaseerd op heel concrete situaties uit haar leven, maar dat hoeft niemand te weten, gewoon omdat dat er niet toe doet. Het zijn oefeningen in het visueel uitdrukken van een gevoel, en dat spreekt de toeschouwers heel direct aan. Een sigaret, een wijnglas en een druppel zijn op zich niet noodzakelijk trieste of blije symbolen, maar gecombineerd roepen ze wel een gevoel van melancholie op. De symbolen die Charline schildert zijn bovendien vaak gebaseerd op pictogrammen. In de gewone wereld dienen ze om een boodschap op een rationele manier over te brengen, in de wereld van Charline Tyberghein krijgen ze er een emotionele lading bij.

Charline Tyberghein – Get Home (2018)

Get Home, haar gelauwerde schilderij uit 2018, kunnen we nu, ruim twee jaar later, gerust een sleutelwerk in het oeuvre van Charline Tyberghein noemen: “Ik heb het gemaakt in mijn masterjaar op de academie, op een moment dat ik wat was vastgelopen in de verf. Ik had moeite om ademruimte en schaduw in een schilderij te krijgen, dus begon ik met spuitbussen te experimenteren. Het is zeker niet (meer) representatief voor mijn hele kunstpraktijk. In die tijd werkte ik de ene keer met acrylverf en dan weer met spuitbussen. Om beide technieken onder de knie te krijgen, hield ik ze netjes gescheiden. Na een tijd heb ik de spuitbus door een airbrush vervangen en daar viel veel fijner mee te werken. Hoe beter ik de technieken ging beheersen, hoe comfortabeler het ook voelde om beide samen te voegen. Get home is een schilderij over afscheid, over de laatste seconde voor iemand weggaat. De eerste titel was Get home safe, maar daarmee gaf ik de toeschouwer al te veel duiding, vond ik. Het is ook het eerste schilderij dat ik maakte dat relatief snel af was. Op de academie werd impliciet meegegeven dat er op een schilderij gezweet en gezwoegd moet worden. Daardoor voelde het lui en fout aan om een werk snel klaar te hebben, alsof het dan niet echt was. Dankzij schilderijen als Get Home kan ik uit dat rigide denkpatroon stappen.”

Charline Tyberghein – As far as my feet can carry me (2020)

In enkele jaren tijd ontwikkelde Charline Tyberghein een heel eigen en herkenbare stijl. De techniek mag dan veranderd zijn, recenter werk toont dat het arsenaal aan symbolen beperkt blijft tot lichaamsdelen (handen en voeten), alledaagse gebruiksvoorwerpen (messen en vorken) en genotsmiddelen (wijn en sigaretten): “Ik heb een vaste catalogus van symbolen die ik op tijd en stond probeer uit te breiden, maar nooit te snel. Ik leg mezelf een beperkt alfabet op om na te gaan hoeveel verschillende opstellingen ik daarmee kan maken. De betekenis van de symbolen was in het begin heel concreet, maar daarmee duwde ik mezelf in een te narratief hoekje. Waardoor er minder ruimte bleef voor verrassingen. Ik probeer ze nu meer als clusters te zien, de betekenis van een symbool verandert per opstelling, het gaat over de onderlinge relaties. In plaats van ze als woorden of letters te zien, zie ik de symbolen nu eerder als spelers.”

Op 14 maart opent ‘Affiniteiten#3’ in LLS Paleis, een groepstentoonstelling waarvoor Stella Lohaus twee kunstenaarskoppels uitnodigt om hun werk te tonen. Tot 25 april is de kunst van Charline Tyberghein en Dennis Tyfus er te zien naast het werk van Elly Strik en Koen Theys. Meer informatie vind je via deze link.

Inspiratie en bronnen: Catalogus European Masters Salon Painting 2018, Gallery Sofie van de Velde