Gedicht-Poem-Poème/Change-Exchange-Wechsel

Kunstenaar: Marcel Broodthaers

Kunstwerk: Gedicht-Poem-Poème/Change-Exchange-Wechsel

Details: Zeefdruk op papier, 97,5x68cm, 1973

Gezien: Bozart, Brussel

Interessant omdat: Marcel Broodthaers zich artistiek wou uitleven als dichter, maar daar zo weinig succes mee boekte dat hij in 1963 besloot om het roer helemaal om te gooien: hij werd beeldend kunstenaar. Nu ja, hij bediende zich van alle mogelijke media  en bouwde daarmee een heel eigen artistiek systeem op. Hij was dichter, typograaf, fotograaf, filmmaker, bouwer van installaties en organisator van happenings. Maar bovenal was hij een woordkunstenaar en een vat vol ironie en zelfspot. Die humor gebruikte hij bij uitstek als dekmantel voor zijn kunstkritiek. In 1968, bijvoorbeeld, riep hij zijn eigen huis uit tot museum en benoemde hij zichzelf tot directeur ervan. Zijn nieuwe museum voor moderne kunst toonde enkel de afdeling van de 19de eeuw – alsof hij door plaatsgebrek maar een deel van zijn collectie kon tentoonstellen – en hij toonde er alleen ‘echte’ reproducties op prentkaartformaat. Dat was Broodthaers’ manier om te protesteren tegen de machtsstructuren van de museumwereld. Is iets kunst gewoon omdat het in een museum staat? Eenzelfde kritische spel speelt de kunstenaar in Gedicht/Wechsel. In dit tweeluik haalt hij taal (als communicatiemiddel) en geld (als betaalmiddel) op vernuftige wijze door elkaar. De titel van het eerste luik suggereert een gedicht, maar we zien tekenreeksen die op een optelsom lijken. En de tekens zijn geen getallen, maar de letters m en b, de initialen van de kunstenaar. Het tweede luik lijkt een ordinaire optelling van bedragen in Duitse mark, Franse franc, Britse pond en US dollar. Maar ook hier zijn de cijfers vervangen door mb. Zo lijkt hij te suggereren dat geld het spiegelbeeld is van taal, of dat financiële winst het spiegelbeeld is van kunst. Broodthaers neemt met dit werk twee aspecten van de kunstwereld op de hak: de commercie van de kunsthandel en de authenticiteit van de kunstenaar. En dat allemaal met twee eenvoudige, zwartomrande vellen en zes kolommen vol krabbels.