Untitled (vouchers)
Kunstenaar: Gabriel Kuri (°1970, Mexico-Stad)
Kunstwerk: Untitled (vouchers)
Details: handgeweven wollen tapijten (2007)
Gezien: in WIELS, Centrum voor Hedendaagse Kunst, in Brussel
Interessant omdat: Gabriel Kuri schoonheid puurt uit compleet waardeloze wegwerpspullen. Verzamelen, sorteren, herschikken en tentoonstellen, dat is Kuri’s kunstpraktijk in een notendop. Het ongemeen boeiende resultaat daarvan is nu te zien in de expo ‘Sorted, Resorted’ in WIELS.
De Mexicaanse kunstenaar, die intussen 16 jaar in Brussel woont en werkt, toont er een vijftigtal werken, die eens niet chronologisch maar volgens het gebruikte materiaal werden geordend. Een interessant concept dat heel mooi de essentie (en volgehouden regelmaat) van Kuri’s oeuvre laat zien. De gebruikte categorieën komen niet toevallig sterk overeen met de categorieën die we zelf gebruiken om ons afval te sorteren: metaal, bouwmaterialen, plastic en papier.
Het werk Thank you hole RP01 situeert zich in de eerste categorie. Kuri heeft een zwak voor roestvrij staal, het materiaal waaruit hyperfunctionele voorwerpen als dienbladen, vuilnisbakken, urinoirs en handdrogers zijn gemaakt, objecten die vooral hygiënisch moeten zijn én bestand tegen veelvuldig gebruik. Thank you hole RP01 doet denken aan het deksel van een vuilnisbak in een zelfbedieningsrestaurant, inclusief de holle ‘thank you’-frase. Wordt de klant bedankt voor het afruimen of voor het consumeren?
Gabriel Kuri – Developing Property Developing (2019) 
Gabriel Kuri – Developing Property Developing (detail) (2019)
Een andere verwijzing naar consumentisme en kapitalisme vinden we in de sectie ‘bouwmaterialen’. Daar liggen elf blokken composietbeton die samen het werk Developing Property Development vormen. De blokken roepen het beeld van gestolde lava op. En wel ja, er zitten artefacten in vervat, zij het van de goedkopere soort: plastic munthouders en geldkikkers (die laatsten zijn industrieel geproduceerde oosterse talismannen).
De gratuite commerciële bedanking is een rode draad in de werken die ik hier presenteer. In de afdeling plastic vallen namelijk de Thank you clouds op. Dat werk bestaat uit wegwerptassen van supermarkten die aan het museumplafond hangen en door roterende ventilatoren opgebold worden. Dat soort plastic zakjes dankt de klant uitvoerig… en komt vervolgens massaal in het milieu terecht.
In het laatste segment leren we dat Gabriel Kuri ook aankoopbonnetjes bewaart. Systematisch en nauwgezet. Na vele jaren leverde dat een gigantische stapel bonnen op die smeekten om geordend en gearchiveerd te worden, volgens heel eigen indelingscriteria. Een van die criteria was – alweer – het gedrukte dankwoord. Uit dit archief van prozaïsche commerciële documenten put Kuri al jaren om prachtige kunstwerken te maken. Hij reproduceert de tickets op handgeweven wollen tapijten die elk detail, ook de kleinste inktvlek, nauwgezet overnemen. Door de luxueuze uitvoering contrasteren de wandtapijten heel sterk met de nederige herkomst van de b(r)onnen, in die zin hebben ze veel gemeen mijn met eigen Don’t Throw Me, het kassaticket in baniervorm dat in april/mei 2017 de Leeuwenvlag verving aan de gevel van het Vlaams Huis in Brussel. Bij Kuri’s werk speelt nog een tweede contrast: tegenover het onpersoonlijke van de automatisch gedrukte bonnetjes plaatst hij het vakmanschap van de wolwevers die banale stukjes papier omvormen tot unieke kunstobjecten.
Gabriel Kuri heeft een uniek talent om wegwerpartikelen in een nieuwe context te plaatsen en ze zo een verrassend nieuwe betekenis te geven. Op die manier levert hij commentaar op consumentisme en kapitalisme, niet met het opgeheven vingertje, maar subtiel en tongue-in-cheek. Getuige daarvan zijn werk Scratch Lotto Oysters. In een roestvrijstalen box toont de kunstenaar een reeks krasloten, in combinatie met geopende oesterschelpen. Waar parelvissers ooit oesterschelpen opdoken in de hoop een waardevolle parel te vinden, koesteren we vandaag de ijdele hoop om ons rijk te krassen. Kuri is wel zo vermetel om alleen de QR-codes te tonen, de eventuele koper van het werk staat daarom voor een lastige beslissing: als hij wil nagaan of het om winnende loten gaat, vernietigt hij het werk.
En nog eentje om het af te leren. Quick standards is een even eenvoudig als visionair werk. In 2006 al, lang voor er van een vluchtelingencrisis sprake was, heeft Kuri zilver- en goudkleurige isolatiedekens aan houten staken bevestigd. Zo creëerde hij spandoeken die tekst noch beeld bevatten, en toch een perfect duidelijke referentie meedragen. Ik kijk uit naar het moment waarop een pientere geest daadwerkelijk met deze ‘quick standards’ in een vluchtelingenbetoging meestapt.
De expo ‘Sorted, Resorted’ van Gabriel Kuri loopt tot 5 januari 2020 in WIELS. Meer informatie vind je via deze link.
Inspiratie en bronnen: Jan Braet in Knack, Museum of Contemporary Art San Diego
