The Architecture of Empathy

Kunstenaar: John Isaacs (UK)

Kunstwerk: The Architecture of Empathy

Details: marmer, hout, staal – 109x70x74cm (2016)

Gezien: in galerij Aeroplastics tijdens de Brussels Gallery Weekend

Expo: de expositie ‘Only Words’ loopt tot 15 oktober 2016

Interessant omdat: de Britse kunstenaar John Isaacs complexloze kunstwerken maakt die nu eens romantisch/nostalgisch en dan weer provocatief/maatschappijkritisch zijn. ‘Only Words’, zijn nieuwe tentoonstelling bij galerij Aeroplastics, huppelt probleemloos van speels naar rauw en van teder naar huiveringwekkend. Spoiler alert: mijn vorige blogbericht sloot ik af met een reflectie over de essentie van kunst. Ik schreef: “Goede kunst breekt onze wereld open, reikt ons nieuwe manieren aan om naar de dingen te kijken, verbreedt ons blikveld.” Lang niet alle werken in ‘Only Words’ voldoen aan deze strenge criteria.

Het wereldbeeld dat aan de basis van Isaacs’ werk ligt, is niet fraai. De kunstenaar ziet een bevolking die zich volpropt met industrieel bereid voedsel en zich verliest in de nieuwste technologische snufjes. Zelf zegt hij daarover: “Als mensen moddervet worden en ze de wereld enkel nog ervaren via tv of computer, dan heeft dat een immense invloed op de samenleving. Het lijkt wel alsof we willoze muizen zijn in een wetenschappelijk experiment. We zijn niet langer in staat zelf richting te geven aan ons leven.” Vandaar de zweem van nostalgie in sommige werken, als uitdrukking van een verlangen naar vervlogen tijden. Tijden waarin het leven eenvoudiger was en de toekomst ons toelachte. Untitled 2013 is daar een goed voorbeeld van. Een antieke houten koets vervoert 57 kleurige ballonnen van muranoglas. Breekbare ode aan de onschuld. Maar ook doorzichtig jeugdsentiment.

John Isaacs – Untitled 2013

John Isaacs – Cast from light and dark

Untitled 2013 is een lage drempel, een uitnodiging om de rest van John Isaacs universum te verkennen. Ook in “Cast from light and dark your shadow is no different from mine” zit een verwijzing naar de kindertijd. Maar de onschuld is verdwenen. De bronzen kinderstoel is met een roestige ketting aan het plafond vastgemaakt. De stoel ligt op z’n zij, alsof hij tijdens een haastige vlucht omvergegooid werd. De combinatie van ketting en kinderstoel doet onwillekeurig aan kinderarbeid denken. Is dit een aanklacht tegen een systeem dat zijn dure technologische producten laat vervaardigen door onderbetaald werkvee in ontwikkelingslanden?

Dezelfde ongemakkelijke mix van onschuld en grimmigheid hangt rond “The Architecture of Empathy”, een maagdelijk wit reddingsvest voor kinderen. Het vest ligt erbij alsof het na gebruik op de sokkel werd geploft. Maar schijn bedriegt: dit werk is een verbijsterend staaltje vakmanschap en een mooi voorbeeld van wat ik in een vorig artikel Materialverfremdung heb genoemd. De kunstenaar heeft het vest gehouwen uit een blok statuario-marmer, het zuivere marmer dat de Romeinen al dolven uit de groeves rond Carrara. “The Architecture of Empathy” is dus een klassiek standbeeld, een eerbetoon aan de duizenden bootvluchtelingen die de oversteek naar Europa waagden. En daar zit ‘m de kracht van Isaacs. Met zijn werk slaat hij bruggen tussen verleden en heden. Hij gebruikt materialen en producten met een geschiedenis (Romeins marmer, muranoglas, houten koets…) om een nieuw licht te laten schijnen op de actualiteit. De titels die hij aan zijn werken geeft, beschouwt hij overigens als integrale onderdelen van die werken. Ze moeten de beschouwer helpen om niet naar maar rondom het kunstwerk te kijken. Volgens de kunstenaar zitten we als beschouwer immers vastgeroest in vooroordelen. De betekenis die we aan een kunstwerk toekennen, wordt helemaal bepaald door onze kennis en ervaringen. De titels moeten ons helpen om die vooroordelen te overstijgen. Wat ons vermoeden bevestigt dat Untitled 2013 als makkelijk opstapje bedoeld is.

Inspiratie en bronnen: website van de kunstenaar, The Lab Magazine